محمد رضا سلطانی، غلامحسین عبداله زاده، محمد شریف شریف زاده، دوره ۱۳، شماره ۴ - ( زمستان ۱۴۰۳ )
چکیده
بیمه محصولات کشاورزی به‌عنوان ابزار مهمی در کمک به کشاورزان، در کاهش برخی از آثار منفی مالی حوادث نامطلوب طبیعی شناخته شده است. بر این اساس، این تحقیق با هدف بررسی میزان آگاهی کشاورزان از مزایا و معایب بیمه محصولات کشاورزی و چگونگی تأثیر آن بر میزان پذیرش بیمه از سوی کشاورزان انجام شده است. جامعه آماری کلیه تولیدکنندگان چهار محصول زراعی گندم، جو، کلزا و برنج به تعداد ۲۶۲۹۰ نفر در شهرستان نکا در استان مازندران است. نمونه‌ها به تعداد ۳۸۰ نفر از طریق جدول کرجسی و مورگان (۱۹۷۰) با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای از پنج دهستان و ۱۳ روستا انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته است که روایی و پایایی آن با نظر متخصصان و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (بین ۷۳/۰ و ۷۶/۰) ارزیابی و تأیید شد. نتایج نشان داد که پاسخگویان آگاهی کافی در خصوص مزایا و معایب بیمه محصولات کشاورزی نداشتند؛ به‌طوریکه ۴۷/۷۴ و ۱۶/۸۳ درصد پاسخگویان به ترتیب دارای دانش متوسط و رو به پایین از مزایا و معایب بیمه بودند. طبق نتایج آزمون کای‌اسکوئر منابع اطلاعاتی اصلی برای پذیرش بیمه از سوی پاسخگویان، کارشناسان مرکز خدمات کشاورزی، کشاورزان همسایه، خانواده و بستگان و کارگزار صندوق بیمه است. نتایج آزمون منویتنی نشان داد که کشاورزان به دلیل عواملی مانند خشکسالی، کمبود آب و حمله آفات و بیماری‌ها نسبت به پذیرش بیمه تمایل نشان می‌دهند. نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که متغیرهای تحصیلات، درآمد حاصل از فعالیت‌های کشاورزی، ادراک از کاهش تولید، شرکت در دوره‌های آموزشی بیمه، اعتماد به کارگزار بیمه و دانش از مزایای بیمه محصول دارای تأثیر مثبت بر پذیرش بیمه محصولات کشاورزی هستند. همچنین متغیرهای سن، ادراک از افزایش تولید، دانش از معایب بیمه محصول دارای تأثیر منفی بر احتمال پذیرش بیمه است. نتایج تأکید می‌کند که ارتقای دانش در خصوص مزایا و همچنین ارائه اطلاعات صحیح برای تعدیل نگرش منفی نسبت به بیمه محصولات کشاورزی باید در اولویت برنامه‌های آموزشی و ترویجی وزارت جهاد کشاورزی باشد.
