MOTAGHED M, Seyedan S M. Analysis of Physical and Economic Efficiency of Water in Major Crops of Hamedan City with the Approach of Reducing the Risk of Irrigation Management. QJIA 2024; 13 (3) :1-16
URL:
http://journal.sbkiran.ir/article-1-278-fa.html
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده: (248 مشاهده)
تحلیل بهرهوری فیزیکی و اقتصادی آب در محصولات زراعی با رویکرد کاهش ریسک مدیریت آبیاری، بسیار مهم و از جایگاه خاصی در شرایط حاضر برخوردار است. هـدف از این تحقیق، تحلیل بهرهوری آب با دو روش آبیاری سنتی و نوین (کلاسیک) در محصولات عمده زراعی شهرستان همدان است. جامعه آماری پژوهش را ۳۵۰ نفر از کشاورزانی تشکیل دادهاند که اقدام به کشت محصولات زراعی منتخب (سیر، گندم، جو، یونجه، سیبزمینی) نمودهاند. حجم نمونه مورد مطالعه ۵۵ نفر با استفاده از فرمول کوکران تعیین و اطلاعات مورد نیاز با بهرهگیری از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای و انجام مصاحبه و تکمیل پرسشنامه محقق ساخته جمعآوری شد. روایی پرسشنامه توسط جمعی از متخصصان و کارشناسان اقتصاد کشاورزی، آبیاری و زراعت سازمان جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. بهرهوری آب در محصولات منتخب در مزارع با استفاده از روش ناپارامتری و سه شاخص CPD، BPD و NBPD محاسبه شد. نتایج نشان داد به ترتیب محصولات سیبزمینی، سیر، جو، یونجه و گندم بالاترین بهرهوری فیزیکی را داشتند. سیبزمینی با میزان ۳/۹۶ و ۲/۸۷ کیلوگرم برای هر متر مکعب آب به ترتیب در سامانه آبیاری نوین و سنتی بیشترین بهرهوری فیزیکی را داشته است. در مقابل گندم با بهرهوری ۰/۶۲ و ۱/۱۸ به ترتیب در روش آبیاری سنتی و نوین کمترین بهرهوری فیزیکی را داشته است. بر اساس شاخص بهرهوری اقتصادی به ترتیب محصولات سیر، سیبزمینی، گندم، جو و یونجه بالاترین بهرهوری را داشتند. سود حاصل به ازای هر متر مکعب آب در روش آبیاری سنتی و نوین محصول سیر به ترتیب ۸۰۸۳ و ۹۰۲۸ میلیون ریال محاسبه شد. این در حالی است که یونجه با بهرهوری ۳۱ و ۴۲ هزار ریال به ترتیب در روش آبیاری سنتی و نوین کمترین بهرهوری اقتصادی را داشته است. با توجه به نتایج، پیشنهاد میشود از محصولاتی همچون سیر که دارای بیشترین بهرهوری است در توسعه کشت منطقه استفاده و جایگزین محصولاتی با بهرهوری اقتصادی کمتر شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1403/7/12 | پذیرش: 1403/8/19