خشکسالیهای مکرر و استفاده بیشازحد کشاورزان از منابع آبی در سالهای اخیر، بیشتر مناطق ایران را در معرض بحران جدی کمآبی و پیامدهای ناشی از آن قرار داده است. در این راستا، جهت بررسی رفتار حفاظتی کشاورزان گندمکار در مواجهه با ریسک کمآبی، پژوهش حاضر در سال زراعی 02-1401 در شهرستان خرمآباد انجام شد. پژوهش حاضر از نوع «پیمایشی» بوده که از نظر راهبرد «کمی»، ازنظر هدف «کاربردی»، ازنظر گردآوری دادهها «میدانی» و ازنظر نوع تحلیل دادهها «توصیفی- علی» بود. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بود که در دو بخش توصیفی (ویژگیهای جمعیت شناختی) و تفصیلی (رفتارهای حفاظتی پاسخگویان ازجمله نگرش، قصد، هنجار اخلاقی، هنجار ذهنی، رفتار حفاظتی و کنترل رفتاری درک شده) طراحی شد. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان گندمکار (حدود 120 هزار نفر) بود. حجم نمونه با استفاده از جدول گرجسی و مورگان 377 نفر برآورد شد. برای تجزیهوتحلیل دادهها از نرمافزارهای SPSS26 و Smart-PLS3.3 استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده ازنظر اعضای هیئتعلمی دانشگاه تهران و دانشگاه لرستان مورد و پایایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافتهها نشان داد که متغیرهای «نگرش، هنجارهای اخلاقی، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری درک شده و قصد پاسخگویان» بیش از 67 درصد از واریانس رفتار حفاظتی کشاورزان را تبیین نمودند. بیشترین ضریب مسیر مربوط به متغیر «قصد کشاورزان نسبت به انجام رفتار حفاظت از آب» و کمترین آن مربوط به «هنجار ذهنی» بود؛ بنابراین، با توجه به نتایج حاصل، بهکارگیری رفتارهای پیشگیرانه در حفاظت آب و مدیریت ریسک میتواند تا حدودی اثرات سوء کمآبی را کاهش دهد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1403/3/24 | پذیرش: 1403/6/7